کودکان دیرآموز آن دسته از کودکانی هستند که توانایی یادگیری مهارت‌های ضروری برای عملکرد و پیشرفت تحصیلی را دارند، اما به نسبت همسالانشان عملکرد ضعیف‌تری از خود نشان می‌دهند. کودکان دیرآموز به اصطلاح در مرز کودکان عادی و عقب مانده ذهنی قرار دارند، اما هیچ‌گونه تشابه ظاهری با کودکان نیاز‌های خاص ندارند. تنها مسئله‌ای که این کودکان با آن مواجهه می‌شوند این است که نیاز به محیط آموزشی و تحصیلی غنی‌تر و مربی و مدرس فعال‌تری دارند. هرچقدر که به کودک دیرآموز آموزش بیشتری داده شود و بیشتر با او کار شود، زودتر به همسالان خود می‌رسد. از این جهت آشنایی با ویژگی‌های کودکان دیرآموز و شیوه برخورد با این کودکان اهمیت زیادی دارد..

برای دریافت مشاوره در زمینه کودکان دیر آموز می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

منبع: کودکان دیرآموز

ویژگی های کودکان دیرآموز

تشخيص كودكان ديرآموز يا كودكان ديگر كمی دشوار است، زيرا از نظر ظاهری تفاوتی با ساير كودكان ندارند، تنها ويژگی این کودکان این است که نسبت به همسالان خود نیاز دارند تا یک مطلب آموزشی را بیشتر مطالعه کنند تا یاد بگیرند. به طور کلی بهره هوشی این کودکان در مرز بین کودکان عادی و عقب مانده ذهنی قرار دارد.

مهم‌ترین مسئله این است که اگر به این دسته از کودکان آموزش صحیح داده شود و در محیط آموزشی غنی قرار بگیرند، زودتر به همسالان عادی خود نزدیک می‌شوند و مشکل‌شان برطرف می‌شود. باید توجه داشت که کودکان دیرآموز با کودکان دارای اختلال یادگیری فرق دارند. لزوما فردی که دیرآموز است اختلال یادگیری ندارد.

برخی از معلمان و همسالان ممکن است نگرش مثبتی نسبت به حضور کودکان دیرآموز در کلاس درس عادی را نداشته باشند، این مسئله باعث می‌شود تا کودک دیرآموز دچار مشکلات روانشناختی مانند اعتماد بنفس و عزت نفس پایین، افسردگی و ناامیدی شود. همین موضوع سبب تشدید مشکلات این کودکان می‌شود.

نشانه ها و راه تشخیص کودکان دیرآموز

عمده‌ترین راه تشخیص کودکان دیرآموز از طریق انجام و تفسیر آزمون‌های هوش و عملکرد تحصیلی کودک است که توسط یک روانشناس ارزیابی و انجام می‌شود. نمرات آزمون این کودکان نه آنقدر بالا است که در ردیف کودکان با هوش طبیعی باشد نه آنقدر پایین که در ردیف کودکان با نیازهای خاص قرار بگیرند، بنابراین کودکان دیرآموز در مرز بین این دو گروه قرار دارند از این جهت ممکن است تشخیص این مسئله برای خانواده کمی دشوار باشد، زیرا که این کودکان در زندگی روزمره مشکلی تجربه نمی‌کنند و زمانی که به مدرسه می‌روند مشکل‌شان شروع می‌شود.

عمده‌ترین مشکلی که این کودکان با آن روبرو می‌شوند، درک محدود اطلاعات عمومی، دایره واژگان پایین، مشکل در درک مفاهیم انتزاعی،  مشکل در خواندن و فهمیدن مطالب درسی کتاب و… می‌باشد. از این جهت برای ارزیابی و تشخیص دقیق این کودکان انجام آزمون‌های هوش استاندارد شده و ارزیابی توسط یک روانشناس ضروری است.

دلایل و علت دیرآموز بودن کودکان

علت دقیق این که چرا برخی از کودکان دیرآموز می‌شوند، به طور دقیق مشخص نشده است. با این حال می‌تواند مجموعه‌ای از عوامل زیستی، روانی، محیطی و آموزشی را به عنوان ریشه دیرآموز بودن کودکان در نظر گرفت. به طور کلی در خانواده‌هایی که کودکان دیرآموز یا مبتلا به اختلال یادگیری وجود داشته باشد به احتمال بیشتری سایر اعضای خانواده هم درگیر چنین مشکلاتی می‌شوند.

این مسئله هم می‌تواند نشان دهنده تاثیر عوامل وراثتی باشد، هم نشان دهنده ضعف و فقر آموزشی در محیط خانواده. علاوه بر این، آسیب‌ها و صدمات وارد شده به سر چه در دوران جنین و چه در کودکی می‌تواند مشکلات این چنینی برای ایجاد کند. 

????اختلالات حسی حرکتی

یکی از دلایل کودکان دیرآموز در مورد یادگیری، ناتوانی های حسی حرکتی آنهاست. برای مثال کودکانی که دچار نابینایی یا ناشنوایی هستند؛ طبیعی است که برای یادگیری باید فرایند طولانی تری را طی کنند. بروز مشکلات حرکتی نیز باعث اختلال در یادگیری افراد می‌شود.

????اختلالات زبانی و کلامی

به طور کلی درک زبانی و کلمات، نقش مهمی در فرایند یادگیری دارند. برخی از کودکان دیرآموز، به این دلیل نمی‌توانند در مورد درک مفاهیم مختلف، عملکرد خوبی داشته باشند. آنها باید برای درک مطالب مختلف زمان بیشتری گذاشته و همچنین بیشتر نیاز به کمک کنند.

????مشکلات یادگیری

همانطور که به این مورد اشاره شد؛ وجود اختلالات یادگیری در مورد کودکان دیرآموز می‌تواند بسیار تاثیر گذار باشد. در واقع دلیل اصلی دیر آموختن مسائل مختلف برای آنها، ابتلا به اختلالات یادگیری مختلف است. اختلالات یادگیری تا حد زیادی قابل درمان هستند و والدین می‌توانند این مورد را کنترل کنند.

????محیط

از آنجایی که کودکان از محیط خود تاثیر زیادی می‌گیرند؛ در مورد یادگیری نیز باید در محیطی غنی و آرام قرار گیرند. والدین نیز جزئی از محیط کودکان دیرآموز محسوب می‌شوند که باید در مورد رفتارهای خود و همچنین امکاناتی که در اختیار کودکان خود قرار می‌دهند؛ دقت نمایند.

شیوه برخورد با کودکان دیرآموز

در درجه اول والدین کودک باید صبر و تحمل بیشتری از خودشان نشان دهند و زمان بیشتری را برای آموزش به کودک خود در نظر بگیرند. به طور کلی نگرش کودک دیرآموز نسبت به محیط مدرسه و مباحث آموزشی معمولاً منفی است و پیشرفت تحصیلی پایین‌تری دارند و به طور کلی نسبت به حضور در کلاس و… علاقه‌مند به نظر نمی‌رسند.

این مسئله عمدتاً به دلیل مقایسه این کودکان با سایر کودکان به وجود می‌آید. مقایسه کردن و سرزنش کردن کودکان دیرآموز باعث می‌شود تا نسبت به مباحث درسی بی‌علاقه و بی‌انگیزه شود و اعتماد بنفس و عزت نفس‌اش کاهش پیدا کند.

اولین کاری که در ارتباط با کودکان دیرآموز باید انجام داد این است که به اندازه کافی به آن‌ها انگیزه داده شود تا نگرش منفی از آن‌ها دور شود. باید به کودکان آموزش بیشتری داشته شود و تاکید شود که آن‌ها اختلال عصب شناختی یا عقب ماندگی ذهنی ندارند، فقط در سال‌های اولیه تحصیل نیاز به آموزش بیشتر دارند.

حضور در مدارس استثنایی می‌تواند نتیجه معکوسی برای این کودکان داشته باشد، زیرا هرچقدر آموزش کمتری دریافت کنند (در مدارس استثنایی سطح آموزش پایین‌تر است) نسبت به همسالانشان بیشتر عقب می‌مانند. بنابراین به عنوان یک والد یا معلم باید نسبت به سایر همسالان، بیشتر با او کار کنید تا این ویژگی دیرآموز بودن کودک جبران شود. 

سایر نکات شیوه برخورد با کودک دیرآموز

• از برچسب زدن کودک به اینکه اختلال دارد پرهیز کنید
• نسبت به محیط مدرسه و آموزش مطالب درسی نگرشی مثبت در او به وجود بیاورید
• اگر کودک مبحث آموزشی را متوجه نمی‌شود او را تنبیه نکنید، بلکه مطلب را کم کم و قدم قدم به او آموزش دهید. 
• مهارت‌ها و توانایی‌های او را بشناسید و آن‌ها را ارتقا دهید.
• مسئولیت‌های کوچک را به او واگذار کنید تا اعتماد به نفس و عزت نفسش افزایش پیدا کند.
• مشکلات روانشناختی احتمالی مانند افسردگی، اضطراب و… را با کمک روانشناس برطرف کنید.

به طور کلی نوع نگرش و تلاش والدین در جهت پیشرفت این کودکان تاثیر زیادی دارد. توصیه می‌شود اگر کودک دیرآموزی دارید حتما از یک روانشناس کودک کمک دریافت کنید تا بر اساس شرایط و ویژگی منحصر به فرزندتان راهکاریی را برای شما در نظر بگیرد.

چالش های کودکان دیرآموز

کودکان دیرآموز، از زمانی که این تشخیص را دریافت می‌کنند و به طور کلی در محیط قرار می‌گیرند؛ مشکلات زیادی را تجربه خواهند کرد. این کودکان باید در مقایسه با همسالان خود تلاش بیشتری کرده و این موضوع از نظر روانی، فشار زیادی را به آنها وارد کند. کودکان دیرآموز، گاهی از طرف والدین و حتی مریبان خود مورد سرزنش و شماتت قرار گرفته و آسیب های روحی زیادی را تجربه می‌کنند.

درمان کودکان دیرآموز

در مورد کودکان دیرآموز و کمک به آنها برای پشت سرگذاشتن این دوران، راه های زیادی وجود دارد. خانواده ها باید از خدمات تخصصی مثل فیزیوتراپی، گفتار درمانی، کار درمانی، خدمات روانشناختی و… برای درمان کودک خود استفاده کنند. مجموعه ای از این روش ها اثربخش بوده و باعث تسریع در فرایند درمان می‌گردد. در این دوران والدین و همچنین مربیان آموزشی باید صبور باشند و از کودک حمایت کنند.

سخن پایانی

کودکان دیرآموز، گاهی مبتلا به عقب ماندگی های ذهنی هستند؛ اما هر کودکی که در فرایند یادگیری دچار مشکل می‌شود؛ لزوما عقب مانده نیست. به همین دلیل باید برای روش های درمانی و حتی نحوه برخورد با این کودکان، تمایز قائل شد و همچنین از متخصص کمک گرفت. خانواده ها در این مورد نقش مهمی دارند. بهتر است در این مورد به کودکان فشاری وارد نکرده و از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودکان دیر آموز می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان کلینیک تخصصی مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول